1. Informacje ogólne
Nota 1.1 Opis biznesu
KGHM Polska Miedź S.A. (Jednostka Dominująca, Spółka) z siedzibą w Lubinie przy ul. M. Skłodowskiej-Curie 48 jest spółką akcyjną zarejestrowaną w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Fabrycznej IX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, numer rejestru KRS 23302, na terenie Rzeczpospolitej Polskiej.
KGHM Polska Miedź S.A. jest przedsiębiorstwem wielooddziałowym, w którego skład wchodzi Centrala oraz 10 oddziałów: 3 zakłady górnicze (ZG Lubin, ZG Polkowice-Sieroszowice, ZG Rudna), 3 huty miedzi (HM Głogów, HM Legnica, HM Cedynia), Zakłady Wzbogacania Rud (ZWR), Zakład Hydrotechniczny, Jednostka Ratownictwa Górniczo-Hutniczego i Centralny Ośrodek Przetwarzania Informacji.
Akcje KGHM Polska Miedź S.A. są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.
Podstawowy przedmiot działalności Jednostki Dominującej stanowi:
- kopalnictwo rud miedzi i metali nieżelaznych oraz
- produkcja miedzi, metali szlachetnych i nieżelaznych.
Grupa Kapitałowa KGHM Polska Miedź S.A. (Grupa Kapitałowa, Grupa) prowadzi również inne rodzaje działalności opisane w Sprawozdaniu Zarządu z działalności KGHM Polska Miedź S.A. oraz Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. w 2018 r. (załącznik 4).
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności gospodarczej przez spółki Grupy Kapitałowej w niezmienionej formie i zakresie przez okres co najmniej 12 miesięcy od dnia kończącego okres sprawozdawczy i nie istnieją przesłanki zamierzonego lub przymusowego zaniechania bądź istotnego ograniczenia przez nią dotychczasowej działalności. Zarząd Jednostki Dominującej nie stwierdza na dzień podpisania skonsolidowanego sprawozdania finansowego faktów i okoliczności wskazujących na zagrożenie kontynuacji działalności w dającej się przewidzieć przyszłości.
Działalność Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. w zakresie eksploracji i eksploatacji złóż rud miedzi, niklu oraz metali szlachetnych opiera się na posiadanych przez KGHM Polska Miedź S.A. koncesjach na eksploatację złóż w Polsce oraz posiadanych przez KGHM INTERNATIONAL LTD., KGHM AJAX MINING INC. tytułach prawnych do poszukiwania i wydobycia tych surowców na terenie USA, Kanady, Chile. Szczegółowe informacje są przedstawione w Sprawozdaniu Zarządu z działalności KGHM Polska Miedź S.A. oraz Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. w 2018 r. (punkt 2.4).
Jednostka Dominująca Grupy Kapitałowej w 2018 r. objęła skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym 75 jednostek zależnych oraz wyceniła metodą praw własności udziały w dwóch wspólnych przedsięwzięciach (Sierra Gorda S.C.M. i NANO CARBON Sp. z o.o.)
Oświadczenie Zarządu w sprawie rzetelności sporządzenia sprawozdania finansowego
Zarząd KGHM Polska Miedź S.A. oświadcza, że według jego najlepszej wiedzy roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe za 2018 r. i dane porównawcze sporządzone zostały zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości, odzwierciedlają w sposób prawdziwy, rzetelny i jasny sytuację majątkową i finansową Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. oraz zysk netto Grupy.
Sprawozdanie Zarządu z działalności KGHM Polska Miedź S.A. oraz Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. w 2018 r. zawiera prawdziwy obraz rozwoju i osiągnięć oraz sytuacji KGHM Polska Miedź S.A. oraz Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A., w tym opis podstawowych zagrożeń i ryzyka.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone do publikacji oraz podpisane przez Zarząd Jednostki Dominującej dnia 13 marca 2019 r.
Nota 1.2 Podstawa sporządzenia i prezentacji
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską.
Zasady Rachunkowości
Zasady rachunkowości Grupy Kapitałowej odnoszące się do skonsolidowanego sprawozdania finansowego jako całości, jak również poczynione znaczące szacunki i ich wpływ na wartości prezentowane w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym zostały zaprezentowane w niniejszej nocie.
Temat | Zasady rachunkowości | Znaczące szacunki | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zasady konsolidacji | Skonsolidowane sprawozdanie finansowe obejmuje sprawozdanie finansowe jednostki dominującej oraz spółek od niej zależnych. Za jednostki zależne uznaje się jednostki w odniesieniu, do których jednostka dominująca, bezpośrednio lub pośrednio poprzez swoje jednostki zależne sprawuje kontrolę. | Ocena czy jednostka dominująca sprawuje kontrolę nad spółką wymaga ustalenia czy posiada ona prawa do kierowania istotną działalnością spółki. Określenie istotnej działalności spółki oraz który z inwestorów ją kontroluje, wymaga osądu. W ocenie sytuacji i określeniu istoty powiązań bierze się pod uwagę m.in. prawa głosu, relatywnie posiadany udział, rozproszenie praw głosu posiadanych przez innych inwestorów, zakres udziału tych inwestorów w powoływaniu kluczowego personelu kierowniczego lub członków rady nadzorczej. | ||||||
Wycena do wartości godziwej | Wartość godziwa stanowi cenę, którą otrzymano by ze sprzedaży składnika aktywów lub zapłacono by za przeniesienie zobowiązania w transakcji między uczestnikami rynku przeprowadzonej na zwykłych warunkach na dzień wyceny. Dla celów sprawozdawczości finansowej stosuje się hierarchię ustalania wartości godziwej, opartą na trzech poziomach pozyskania informacji wejściowych. Poziomy hierarchii ustalania wartości godziwej:
| Wartość godziwa przedstawia obecne szacunki, które mogą ulec zmianie w kolejnych okresach sprawozdawczych z tytułu warunków rynkowych lub innych czynników. Istnieje wiele metod ustalania wartości godziwej, które mogą powodować różnice w wartościach godziwych. Co więcej, założenia będące podstawą ustalenia wartości godziwej mogą wymagać oszacowania zmian kosztów/cen w czasie, stopy dyskonta, stopy inflacji czy innych istotnych zmiennych. | ||||||
Sprawozdania jednostek zależnych wyrażonych w walucie funkcjonalnej innej niż PLN | Dla celów sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego w walucie prezentacji Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. tj. w PLN, dokonuje się przeliczeń poszczególnych pozycji sprawozdań finansowych jednostek zagranicznych, dla których walutą funkcjonalną jest waluta inna niż PLN, w następujący sposób:
| Skonsolidowane sprawozdanie finansowe prezentowane jest w PLN, który stanowi również walutę funkcjonalną Jednostki Dominującej i jednostek zależnych Grupy Kapitałowej za wyjątkiem: Jednostki zależnej Future 1 Sp. z o.o. oraz jednostek grupy kapitałowej niższego szczebla KGHM INTERNATIONAL LTD. dla których walutę funkcjonalną stanowi dolar amerykański (USD). Saldo różnic kursowych z przeliczenia sprawozdań powyższych jednostek: 2018 – 2 656 mln PLN, 2017 – 2 818 mln PLN. |
Dla lepszego zrozumienia danych przedstawionych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym istotne zasady wyceny i polityki rachunkowości przedstawiono w poszczególnych notach szczegółowych, jak poniżej:
Nota | Tytuł | Kwota ujęta w sprawozdaniu finansowym | Polityka Rachunkowości | Ważne szacunki i osądy | |
---|---|---|---|---|---|
2018 | 2017 | ||||
2.3 | Przychody z umów z klientami | 20 526 | 20 358 | X | |
Test na utratę wartości aktywów Grupy KGHM INTERNATIONAL LTD. | 733 | (310) | X | X | |
(Odpisy) / odwrócenie odpisów z tytułu utraty wartości | 657 | (553) | |||
5.1 | Podatek dochodowy | (808) | (774) | X | |
5.1.1 | Odroczony podatek dochodowy | (189) | 42 | X | X |
5.3 | Należności z tytułu podatków | 417 | 277 | X | |
5.3 | Zobowiązania podatkowe | (585) | (630) | X | |
6.1 | Wspólne przedsięwzięcia wyceniane metodą praw własności | 4 | 8 | X | X |
6.2 | Pożyczki udzielone wspólnym przedsięwzięciom | 5 199 | 3 889 | X | X |
7.2 | Pochodne instrumenty finansowe | 416 | (12) | X | |
7.3 | Inne instrumenty finansowe wyceniane w wartości godziwej | 541 | 673 | X | X |
7.4 | Inne instrumenty finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie | 716 | 762 | X | X |
8.2 | Kapitały | (19 225) | (17 785) | X | |
8.4.1 | Zadłużenie | (7 949) | (7 156) | X | |
8.5 | Środki pieniężne i ich ekwiwalenty | 957 | 586 | X | |
9.1 | Rzeczowe i niematerialne aktywa górnicze i hutnicze | 19 164 | 17 743 | X | X |
9.2 | Pozostałe aktywa rzeczowe i niematerialne | 3 013 | 2 888 | X | |
9.4 | Rezerwy na koszty likwidacji kopalń i innych obiektów* | (1 576) | (1 360) | X | X |
10.1 | Zapasy | 4 983 | 4 562 | X | X |
10.2 | Należności od odbiorców | 961 | 1 522 | X | |
10.3 | Zobowiązania wobec dostawców | (2 224) | (1 995) | X | |
11.1 | Zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych | (3 225) | (2 905) | X | X |
12.3 | Pozostałe aktywa | 514 | 576 | X | |
12.4 | Pozostałe zobowiązania | (1 632) | (1 693) | X | |
* w sprawozdaniu z sytuacji finansowej krótkoterminowe rezerwy na koszty likwidacji kopalń i innych obiektów technologicznych ujęte są w pozycji Rezerwy na zobowiązania i inne obciążenia
Zasady rachunkowości opisane w niniejszej nocie jak i w notach szczegółowych stosowane były przez Grupę Kapitałową w sposób ciągły dla wszystkich prezentowanych okresów z wyłączeniem zasad rachunkowości i wyceny wynikających z zastosowania MSSF 9 i MSSF 15 od 1 stycznia 2018 r.
Nota 1.3 Wpływ nowych i zmienionych standardów i interpretacji
Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości zatwierdziła do stosowania od dnia 1 stycznia 2018 r. nowe standardy:
- MSSF 9 „Instrumenty finansowe”,
- MSSF 15 „Przychody z umów z klientami” oraz Zmiany do MSSF 15 wyjaśniające niektóre wymagania standardu,
- Zmiany do MSSF 2 dotyczące klasyfikacji i wyceny transakcji płatności w formie akcji,
- Zmiany do MSSF 4 dotyczące zastosowania MSSF 9 wraz z MSSF 4,
- Zmiany do MSR 40 dotyczące zasad przeniesienia nieruchomości do lub z nieruchomości inwestycyjnych,
- Roczne zmiany MSSF 2014-2016 w zakresie doprecyzowującym MSR 28 i MSSF 1,
- Interpretacja KIMSF 22 dotycząca transakcji w walucie obcej i wynagrodzenia wypłacanego lub otrzymywanego z góry.
Powyższe zmiany do standardów zostały do dnia publikacji niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego zatwierdzone stosowania przez Unię Europejską i za wyjątkiem MSSF 9 oraz MSSF 15 nie będą miały wpływu na politykę rachunkowości Grupy oraz na skonsolidowane sprawozdanie finansowe.
Opis wpływu zastosowania MSSF 9 i MSSF 15 na politykę rachunkowości Grupy Kapitałowej oraz na skonsolidowane sprawozdanie finansowe.
MSSF 9 Instrumenty finansowe
Grupa nie dokonała wcześniejszego wdrożenia MSSF 9 i zastosowała wymogi MSSF 9 retrospektywnie dla okresów rozpoczynających się po 1 stycznia 2018 r. Zgodnie z dopuszczoną przez standard możliwością, Grupa zrezygnowała z przekształcenia danych porównywalnych. Zmiany wyceny aktywów i zobowiązań finansowych, na dzień pierwszego zastosowania standardu zostały ujęte w pozycji zysków zatrzymanych. Wdrożenie MSSF 9 wpłynęło na zmianę polityki rachunkowości w zakresie ujmowania, klasyfikacji i wyceny aktywów finansowych, wyceny zobowiązań finansowych oraz straty z tytułu utraty wartości aktywów finansowych.
Wybrana polityka rachunkowości
Wycena aktywów i zobowiązań finansowych
Od 1 stycznia 2018 r. Grupa kwalifikuje aktywa finansowe do następujących kategorii:
- wyceniane w zamortyzowanym koszcie,
- wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody,
- wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy,
- instrumenty pochodne zabezpieczające.
Klasyfikacji dokonuje się na moment początkowego ujęcia aktywów. Klasyfikacja dłużnych aktywów finansowych zależy od modelu biznesowego zarządzania aktywami finansowymi oraz od charakterystyki umownych przepływów pieniężnych (test SPPI) dla danego składnika aktywów finansowych.
Do kategorii aktywów wycenianych w zamortyzowanym koszcie Grupa klasyfikuje należności z tytułu dostaw i usług (za wyjątkiem należności sprzedanych w ramach zawartych umów faktoringowych oraz należności handlowych zawierających formułę cenową M+ tj. dla których ostatecznie cena zostanie ustalona po dniu kończącym okres sprawozdawczy), pożyczki udzielone, które zdały test SPPI, pozostałe należności, lokaty oraz środki pieniężne i ich ekwiwalenty.
Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie wycenia się w wysokości zamortyzowanego kosztu przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej, z uwzględnieniem odpisów z tytułu utraty wartości. Należności z tytułu dostaw i usług o terminie zapadalności poniżej 12 miesięcy od dnia powstania (tj. niezawierające elementu finansowania) i nieprzekazane do faktoringu, nie podlegają dyskontowaniu i są wyceniane w wartości nominalnej. W przypadku aktywów finansowych zakupionych lub powstałych, dotkniętych utratą wartości na moment początkowego ujęcia (tzw. POCI), aktywa te wycenia się w wysokości zamortyzowanego kosztu przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe.
Do kategorii aktywów wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody kwalifikuje się:
1. składnik aktywów finansowych jeśli spełnione są poniższe warunki:
- jest on utrzymywany w modelu biznesowym, którego celem jest zarówno uzyskanie umownych przepływów pieniężnych z tytułu posiadanych aktywów finansowych, jak i z tytułu sprzedaży aktywów finansowych, oraz
- warunki umowne dają prawo do otrzymania w określonych datach przepływów pieniężnych stanowiących wyłącznie kapitał i odsetki od kapitału (tzn. zdał test SPPI),
Skutki zmian wartości godziwej ujmowane są w pozostałych całkowitych dochodach do momentu zaprzestania ujmowania składnika aktywów w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, kiedy skumulowany zysk/ strata ujmowane są w sprawozdaniu z wyniku.
2. instrument kapitałowy, co do którego na moment początkowego ujęcia dokonano nieodwracalnego wyboru klasyfikacji do tej kategorii. Opcja wyboru wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody nie jest dostępna dla instrumentów przeznaczonych do obrotu.
Zyski i straty, zarówno z wyceny jak i realizacji, powstające na tych aktywach ujmuje się w pozostałych całkowitych dochodach, za wyjątkiem przychodów z tytułu otrzymanych dywidend, które są ujmowane w sprawozdaniu z wyniku.
Do kategorii aktywów wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy klasyfikuje się wszystkie instrumenty finansowe, które nie zostały zaklasyfikowane jako wyceniane w zamortyzowanym koszcie lub jako wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody, a także te w przypadku których Grupa podjęła decyzję o takiej klasyfikacji w celu wyeliminowania niedopasowania księgowego.
Grupa kwalifikuje do tej kategorii należności handlowe przekazywane do faktoringu, należności handlowe oparte o formułę M+, pożyczki udzielone, które nie zdały testu umownych przepływów pieniężnych oraz instrumenty pochodne będące aktywami, o ile nie zostały wyznaczone jako instrumenty zabezpieczające.
Zyski i straty na składniku aktywów finansowych zaliczonym do wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy ujmuje się w wyniku finansowym w okresie, w którym powstały (w tym przychody z tytułu odsetek oraz dywidend).
Do instrumentów finansowych zabezpieczających klasyfikuje się aktywa i zobowiązania finansowe stanowiące instrumenty finansowe wyznaczone i spełniające wymogi rachunkowości zabezpieczeń, wyceniane w wartości godziwej uwzględniającej wszystkie komponenty dotyczące ryzyka rynkowego i ryzyka kredytowego.
Od 1 stycznia 2018 r. Grupa klasyfikuje zobowiązania finansowe do kategorii:
- wycenianych w zamortyzowanym koszcie,
- wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy,
- instrumenty finansowe zabezpieczające.
Do zobowiązań wycenianych w zamortyzowanym koszcie kwalifikuje się zobowiązania inne niż zobowiązania wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy (m.in. zobowiązania z tytułu dostaw i usług, kredyty i pożyczki), za wyjątkiem:
1- zobowiązań finansowych, które powstają w sytuacji transferu aktywów finansowych, który nie kwalifikuje się do zaprzestania ujmowania,
2- umów gwarancji finansowych, które wycenia się w wyższej z następujących kwot:
- wartości odpisu na oczekiwane straty kredytowe ustalonego zgodnie z MSSF 9,
- wartości początkowo ujętej (tj. w wartości godziwej powiększonej o koszty transakcji, które mogą być bezpośrednio przypisane do składnika zobowiązań finansowych), pomniejszonych o skumulowaną kwotę dochodów ujmowanych zgodnie z zasadami MSSF 15 Przychody z tytułu umów z klientami.
Do zobowiązań wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy klasyfikuje się zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu oraz zobowiązania finansowe wyznaczone w momencie ich początkowego ujęcia do wyceny w wartości godziwej przez wynik finansowy.
Do zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu zalicza się instrumenty pochodne niewyznaczone dla celów rachunkowości zabezpieczeń.
Utrata wartości aktywów finansowych
MSSF 9 wprowadza nowe podejście do szacowania strat w odniesieniu do aktywów finansowych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu oraz wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody (inne niż instrumenty kapitałowe). Podejście to bazuje na wyznaczaniu strat oczekiwanych, niezależnie od tego czy wystąpiły przesłanki utraty wartości, czy nie.
Grupa stosuje następujące modele wyznaczania odpisów z tytułu utraty wartości:
- model ogólny (podstawowy),
- model uproszczony.
W modelu ogólnym Grupa monitoruje zmiany poziomu ryzyka kredytowego związanego z danym składnikiem aktywów finansowych oraz klasyfikuje aktywa finansowe do jednego z trzech etapów wyznaczania odpisów z tytułu utraty wartości:
Etap 1 – salda, dla których nie nastąpiło znaczące zwiększenie ryzyka kredytowego od momentu początkowego ujęcia i dla których ustala się oczekiwaną utratę wartości w oparciu o prawdopodobieństwo niespłacalności w ciągu 12 miesięcy,
Etap 2 – salda dla których nastąpił znaczący wzrost ryzyka kredytowego od momentu początkowego ujęcia i dla których ustala się oczekiwaną utratę wartości w oparciu o prawdopodobieństwo niewypłacalności w ciągu całego okresu kredytowania,
Etap 3 – salda z utratą wartości dla których ustala się oczekiwaną utratę wartości w oparciu o prawdopodobieństwo niewypłacalności w ciągu całego okresu kredytowania.
W modelu uproszczonym Grupa, szacuje oczekiwaną stratę kredytową w horyzoncie do terminu zapadalności instrumentu.
Do celów oszacowania oczekiwanej straty kredytowej Grupa wykorzystuje:
- w modelu ogólnym – poziomy prawdopodobieństwa niewypłacalności, implikowane z rynkowych kwotowań kredytowych instrumentów pochodnych, dla podmiotów o danym ratingu i z danego sektora,
- w modelu uproszczonym – historyczne poziomy spłacalności należności od kontrahentów oraz dwustopniowe podejście (jakościowe i ilościowe) do uwzględnienia wpływu czynników makroekonomicznych na stopy odzysku.
Za zdarzenie niewypłacalności Grupa uznaje brak wywiązania się z zobowiązania przez kontrahenta po upływie 90 dni od dnia wymagalności należności.
Grupa uwzględnia informacje dotyczące przyszłości w stosowanych parametrach modelu szacowania strat oczekiwanych, poprzez korektę bazowych współczynników prawdopodobieństwa niewypłacalności (dla należności) lub poprzez kalkulację parametrów prawdopodobieństwa niewypłacalności w oparciu o bieżące kwotowania rynkowe (dla pozostałych aktywów finansowych).
Grupa stosuje model uproszczony kalkulacji odpisów z tytułu utraty wartości dla należności z tytułu dostaw i usług.
Model ogólny stosuje się dla pozostałych typów aktywów finansowych, w tym dla dłużnych aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody.
Straty z tytułu utraty wartości dla dłużnych instrumentów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie (na moment początkowego ujęcia oraz skalkulowane na każdy kolejny dzień kończący okres sprawozdawczy) ujmuje się w pozostałych kosztach operacyjnych. Zyski (odwrócenie odpisu) z tytułu zmniejszenia wartości oczekiwanej utraty wartości ujmuje się w pozostałych przychodach operacyjnych.
Dla zakupionych i powstałych aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe na moment początkowego ujęcia (POCI) korzystne zmiany oczekiwanych strat kredytowych ujmuje się jako zysk z tytułu odwrócenia utraty wartości w pozostałych przychodach operacyjnych.
Straty z tytułu utraty wartości dla dłużnych instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody ujmuje się w pozostałych kosztach operacyjnych w korespondencji z pozostałymi całkowitymi dochodami, bez obniżenia wartości bilansowej składnika aktywów finansowych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. Zyski (odwrócenie odpisu) z tytułu zmniejszenia wartości oczekiwanej straty kredytowej ujmuje się w pozostałych przychodach operacyjnych w korespondencji z pozostałymi całkowitymi dochodami.
Rachunkowość zabezpieczeń
Grupa zdecydowała o stosowaniu z dniem 1 stycznia 2018 r. zasad rachunkowości zabezpieczeń zgodnie z wymaganiami MSSF 9. W grupie instrumentów zabezpieczających wyróżnia się instrumenty zabezpieczające wartość godziwą, instrumenty zabezpieczające przyszłe przepływy środków pieniężnych oraz instrumenty zabezpieczające udziały w aktywach netto podmiotów zagranicznych. Grupa nie stosuje rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej ani zabezpieczeń udziałów w aktywach netto podmiotów zagranicznych. Instrumenty zabezpieczające wyznacza się, jako zabezpieczające przyszłe przepływy środków pieniężnych.
Instrument pochodny zabezpieczający przepływy środków pieniężnych, to taki instrument pochodny, który:
- służy ograniczeniu zmienności przepływu środków pieniężnych i można go przypisać konkretnemu rodzajowi ryzyka związanego z ujętym w sprawozdaniu z sytuacji finansowej składnikiem aktywów lub zobowiązań lub z wysoce prawdopodobną prognozowaną przyszłą transakcją oraz
- będzie miał wpływ na wykazywany zysk/stratę netto w sprawozdaniu z wyniku.
Zyski i straty wynikające ze zmiany wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego przepływy pieniężne ujmowane są
w pozostałych całkowitych dochodach w takiej części, w jakiej dany instrument stanowi skuteczne zabezpieczenie związanej z nim pozycji zabezpieczanej. Dodatkowo Grupa ujmuje w kapitałach z wyceny część zmiany instrumentu zabezpieczającego wynikającej ze zmiany wartości czasowej opcji, elementu terminowego (dot. transakcji forward) oraz marży walutowej (cross currency basis spread), przy czym w stosunku do ostatnich dwóch Grupa może każdorazowo dokonywać wyboru sposobu ujęcia (przez kapitał lub bezpośrednio do wyniku finansowego).
Część nieskuteczną odnosi się do wyniku finansowego, jako pozostałe przychody operacyjne lub pozostałe koszty operacyjne – dla zabezpieczenia przepływów z działalności operacyjnej, oraz jako przychody finansowe lub koszty finansowe – dla zabezpieczenia przepływów z działalności finansowej.
Zyski i straty powstałe na instrumencie zabezpieczającym przepływy pieniężne odnoszone są do wyniku finansowego w momencie, gdy dana pozycja zabezpieczana wpływa na wynik finansowy.
W szczególności, w odniesieniu do zysku lub straty z tytułu zmiany wartości czasowej opcji, elementu terminowego lub marży walutowej reklasyfikacja z kapitału (z pozostałych całkowitych dochodów) do wyniku finansowego (jako pozostałe przychody operacyjne lub pozostałe koszty operacyjne – dla zabezpieczenia przepływów z działalności operacyjnej albo jako przychody finansowe lub koszty finansowe – dla zabezpieczenia przepływów z działalności finansowej) jest dokonywana jednorazowo, jeśli realizacja pozycji zabezpieczanej jest związana z transakcją, albo amortyzowana w horyzoncie życia powiązania zabezpieczającego, jeśli realizacja pozycji zabezpieczanej występuje w czasie.
Grupa stosuje następujące wymogi w stosunku do efektywności powiązania zabezpieczającego:
- istnieje powiązanie ekonomiczne pomiędzy pozycją zabezpieczaną a instrumentem zabezpieczającym,
- wpływ ryzyka kredytowego nie stanowi dominującej części zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanej ani instrumentu zabezpieczającego,
- współczynnik zabezpieczenia jest taki sam jak współczynnik wynikający z wielkości (nominału) pozycji zabezpieczanej, którą Grupa faktycznie zabezpiecza, oraz wielkości (nominału) instrumentu zabezpieczającego, którą Grupa faktycznie stosuje do zabezpieczenia tejże wielkości pozycji zabezpieczanej.
Poniższa tabela podsumowuje wpływ MSSF 9 na zmianę klasyfikacji i wyceny instrumentów finansowych Grupy na dzień 1 stycznia 2018 r.
(MSSF 7. 42I, 42J, 42O):
Klasyfikacja wg MSR 39 | Klasyfikacja wg MSSF 9 | Wartość bilansowa wg MSR 39 stan na 31.12.2017 | Wartość bilansowa wg MSSF 9 stan na 31.12.2017 | Referencja do objaśnień pod tabelą | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Aktywa finansowe | ||||||
Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży (instrumenty kapitałowe) | Dostępne do sprzedaży | Wartość godziwa przez pozostałe całkowite dochody | 673 | 709 | (a) | |
Pożyczki udzielone | Pożyczki i należności | Wartość godziwa przez wynik finansowy | 17 | 17 | (b) | |
Pożyczki udzielone | Pożyczki i należności | Zamortyzowany koszt | 3 892 | 3 892 | (c) | |
Należności od odbiorców- należności handlowe objęte faktoringiem oraz zawierające formułę M+ | Pożyczki i należności | Wartość godziwa przez wynik finansowy | 782 | 798 | (d) | |
Należności od odbiorców - należności handlowe objęte odpisem aktualizującym z tytułu oczekiwanej utraty wartości | Pożyczki i należności | Zamortyzowany koszt | 740 | 723 | (e) | |
Pozostałe należności - należności z tytułu wartości bieżącej przyszłych opłat dotyczących gwarancji finansowych | Pożyczki i należności | Zamortyzowany koszt | 67 | 100 | (f) | |
Zobowiązania finansowe | ||||||
Pozostałe zobowiązania - zobowiązania z tytułu gwarancji finansowych | Zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu | Początkowo ujęta wartość godziwa powiększona o koszty transakcji, powiększona o odwrócenia początkowego dyskonta do daty wyceny oraz pomniejszona o kwotę przychodów ujętą w rachunku wyników | - | 37 | (f) |
Poniższe komentarze dotyczą tabeli podsumowującej wpływ MSSF 9 na zmianę klasyfikacji i wyceny instrumentów finansowych Grupy na dzień 1 stycznia 2018 r.
a) Na pozycję składają się instrumenty kapitałowe nieprzeznaczone do obrotu, zgodnie z MSR 39 zaklasyfikowane jako dostępne do sprzedaży, które były przez Grupę wyceniane w wartości godziwej (notowane) i w koszcie (nienotowane). Ponieważ instrumenty te nie zostały nabyte z przeznaczeniem do obrotu, decyzją Jednostki Dominującej, będą wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody, bez możliwości późniejszego przeniesienia wyniku zrealizowanego na tych instrumentach do sprawozdania z wyniku. Wskazane instrumenty kapitałowe są zaprezentowane w sprawozdaniu finansowym w pozycji „Inne instrumenty finansowe wyceniane w wartości godziwej”.
b) Na pozycję składają się pożyczki udzielone, które nie zdały testu umownych przepływów pieniężnych (SPPI), ponieważ
w strukturze finansowania docelowego odbiorcy środków pieniężnych na ostatnim etapie dług zmienia się na kapitał (poziom kapitału jest istotny) według metodyki klasyfikacji instrumentów finansowych. W związku z powyższym aktywa te są wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy. Wskazane instrumenty finansowe prezentowane są w sprawozdaniu finansowym w pozycji „Inne instrumenty finansowe wyceniane w wartości godziwej”.
c) Na pozycję składają się pożyczki udzielone wspólnym przedsięwzięciom, które spełniły dwa warunki: są utrzymywane w modelu biznesowym, którego celem jest uzyskanie umownych przepływów pieniężnych z tytułu posiadanych aktywów finansowych oraz zdały test umownych przepływów pieniężnych (SPPI). Zostały zakwalifikowane do aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe na moment początkowego ujęcia i prezentowane są w sprawozdaniu finansowym w pozycji „Pożyczki udzielone wspólnym przedsięwzięciom”.
d) Na pozycję składają się należności handlowe objęte faktoringiem bez regresu, które zostały zaklasyfikowane do modelu biznesowego - utrzymywanie w celu sprzedaży (Model 3) a także należności handlowe zawierające formułę cenową M+, które nie zdały testu SPPI w związku z zawartym w formule cenowej M+ wbudowanym instrumentem pochodnym. W wyniku powyższych ustaleń wskazane należności handlowe są wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy. Zostały zaprezentowane w sprawozdaniu finansowym w pozycji ”Należności od odbiorców wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy".
e) Dla należności handlowych utrzymywanych w celu uzyskiwania kontraktowych przepływów pieniężnych (Model 1), które zdały test SPPI i są wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w zakresie ustalenia oczekiwanej utraty wartości Grupa zastosowała model uproszczony oraz oszacowała oczekiwaną utratę wartości w całym okresie życia, stosując macierze opóźnień płatniczych bazujących na danych historycznych, z uwzględnieniem wymogów standardu w odniesieniu do obecnych i prognozowanych warunków gospodarczych. Wskazane należności handlowe są zaprezentowane w sprawozdaniu finansowym w pozycji ”Należności od odbiorców".
f) Na pozycję składają się gwarancje udzielone Sierra Gorda jako zabezpieczenie jej zobowiązań z tytułu umów leasingu i umów kredytów krótkoterminowych. Należności z tytułu gwarancji (zdany test SPPI, aktywa utrzymywane w celu uzyskiwania kontraktowych przepływów pieniężnych) wyceniane w zamortyzowanym koszcie są ujmowane w wartości bieżącej przyszłych opłat i korygowane o efekt odwrócenia dyskonta oraz odpis z tytułu oczekiwanej straty kredytowej
w korespondencji z zobowiązaniem. Skutki wyceny gwarancji finansowych są zaprezentowane w sprawozdaniu finansowym w pozycji „Inne instrumenty finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie”, natomiast dla zobowiązań w pozycji „Pozostałe zobowiązania”.
Poza opisanymi powyżej pozycjami w pozostałych aktywach i zobowiązaniach finansowych nie było zmian wynikających ze zmiany klasyfikacji bądź zmiany wyceny instrumentów finansowych.
Tabela poniżej prezentuje uzgodnienie wartości odpisów z tytułu utraty wartości oszacowanych zgodnie z MSR 39 na dzień 31 grudnia 2017 r. z wartością odpisów z tytułu utraty wartości oszacowanych zgodnie z MSSF 9 na dzień 1 stycznia 2018 r. Zmiany wartości odpisów z tytułu utraty wartości oszacowanych zgodnie z MSSF 9 wynikają ze zmiany klasyfikacji aktywów finansowych pomiędzy kategoriami aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie a aktywami wycenianymi w wartości godziwej oraz z ponownej wyceny odpisów z tytułu utraty wartości uwzględniającej wymogi modelu oczekiwanych strat kredytowych (MSSF 7.42P).
Kategoria aktywów | Kwota odpisu zgodnie z MSR 39 stan na 31.12.2017 | Zmiana wynikająca ze zmiany klasyfikacji | Zmiana wynikająca ze zmiany wyceny | Kwota odpisu zgodnie z MSR 9 - stan na 31.12.2018 |
---|---|---|---|---|
Pożyczki i należności (MSR 39) / Aktywa finansowe w zamortyzowanym koszcie (MSSF9) | ||||
Pożyczki udzielone | 3 683 | (3 683) | - | - |
Należności od odbiorców | 47 | - | 17 | 64 |
Razem | 3 730 | (3 683) | 17 | 64 |
Aktywa dostępne do sprzedaży (MSR 39) / Aktywa finansowe w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody (MSSF9) | ||||
Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży | 691 | (691) | - | - |
Razem | 691 | (691) | - | - |
MSSF 15 Przychody z umów z klientami
Grupa zastosowała MSSF 15 od 1 stycznia 2018 r. zgodnie z paragrafem C3 (b) oraz C7 – retrospektywnie z łącznym efektem pierwszego zastosowania standardu jako korektę salda początkowego zysków zatrzymanych w roku 2018.
Wybrana polityka rachunkowości
Zgodnie z MSSF 15 od 1 stycznia 2018 r. Grupa ujmuje przychody z umów z klientami w momencie spełnienia przez jednostkę Grupy zobowiązania do wykonania świadczenia, poprzez przekazanie przyrzeczonego towaru lub usługi nabywcy, gdzie przekazanie to stanowi jednocześnie uzyskanie przez nabywcę kontroli nad tym składnikiem aktywów tj. zdolności do bezpośredniego rozporządzania przekazanym składnikiem aktywów i uzyskiwania z niego zasadniczo wszystkich pozostałych korzyści oraz zdolność do niedopuszczania innych jednostek do rozporządzania składnikiem aktywów i uzyskiwania z niego korzyści.
Jako zobowiązanie do wykonania świadczenia Grupa rozpoznaje każde, zawarte w umowie przyrzeczenie przekazania klientowi towaru lub usługi, które można wyodrębnić, lub grupy wyodrębnionych towarów lub usług, które są zasadniczo takie same i w taki sam sposób przekazywane klientowi. Dla każdego zobowiązania do wykonania świadczenia, jednostka Grupy ustala (na podstawie warunków umownych), czy będzie je realizować w miarę upływu czasu lub czy spełni je w określonym momencie.
Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów ujmuje się w wyniku finansowym jednorazowo, w określonym momencie czasu, zgodnym z momentem spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia, (w szczególności określanym w oparciu o formuły baz dostawy INCOTERMS).
Przychody ze sprzedaży usług ujmuje się w wyniku finansowym w miarę upływu czasu, jeżeli spełniony jest jeden z następujących warunków:
- klient jednocześnie otrzymuje i czerpie korzyści ekonomiczne płynące ze świadczenia jednostki Grupy w miarę jak wykonuje ona swoje zobowiązanie,
- w wyniku spełnienia zobowiązania przez jednostkę Grupy powstaje lub zostaje ulepszony składnik aktywów (np. produkcja w toku), a kontrolę nad tym składnikiem w miarę jego powstawania lub ulepszania, sprawuje klient,
- w wyniku spełnienia zobowiązania przez jednostkę Grupy powstaje składnik aktywów, który nie ma alternatywnego zastosowania dla jednostki Grupy i jednocześnie jednostce tej przysługuje egzekwowalne prawo do zapłaty za dotychczas wykonane świadczenie.
Przypisania ceny transakcyjnej do poszczególnych zobowiązań do wykonania świadczeń dokonuje się w oparciu o pojedyncze ceny sprzedaży.
W przychodach z umów z klientami w sprawozdaniu z wyniku ujmowane są przychody powstające ze zwykłej działalności operacyjnej Grupy tj. przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów.
Przychody z umów z klientami ujmuje się w kwocie równej cenie transakcyjnej (uwzględniającej wszelkie opusty i rabaty).
Cena transakcyjna odzwierciedla również zmianę wartości pieniądza w czasie, jeżeli umowa z klientem zawiera istotny element finansowania, który określa się na podstawie umownych warunków płatności, bez względu na to czy został on wyraźnie określony w umowie. Oceniając, czy komponent finansowania jest istotny dla umowy uwzględnia się wszystkie fakty i okoliczności, w tym ewentualną różnicę między kwotą przyrzeczonego wynagrodzenia a ceną sprzedaży gotówkowej przyrzeczonych towarów i usług oraz łączny wpływ obu następujących czynników: (i) przewidywany okres od momentu, w którym jednostka przekazuje przyrzeczone towary lub usługi klientowi do momentu, w którym klient płaci za te towary lub usługi, oraz (ii) stopy procentowe obowiązujące na danym rynku.
W przypadku transakcji sprzedaży, dla których cena zostanie ustalona po dniu ujęcia sprzedaży w księgach rachunkowych, przychody koryguje się na koniec każdego okresu sprawozdawczego o zmianę wartości godziwej odnośnych należności handlowych.
Przychody ze sprzedaży korygowane są o wynik z rozliczenia instrumentów pochodnych zabezpieczających przyszłe przepływy pieniężne, zgodnie z ogólną zasadą, że wycenę pochodnego instrumentu zabezpieczającego w części stanowiącej zabezpieczenie efektywne ujmuje się w tej samej pozycji wyniku finansowego, w której ujmowana jest wycena pozycji zabezpieczanej w momencie, kiedy pozycja zabezpieczana wpływa na wynik finansowy.
Wpływ wdrożenia MSSF 15 na skonsolidowane sprawozdanie finansowe
W ramach wdrożenia MSSF 15 Grupa dokonała kompleksowej analizy wpływu zastosowania standardu na skonsolidowane sprawozdanie finansowe. W trakcie analizy wpływu MSSF 15 zidentyfikowano w Grupie Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. jedną umowę typu streaming arrangement (Kontrakt z Franco Nevada), stanowiącą dostępne na rynku źródło finansowania jednostek działających w branży wydobywczej, w przypadku której zastosowanie MSSF 15 ma wpływ na sposób ujmowania przychodu. Wdrożenie MSSF 15 nie spowodowało zmian w sposobie ujmowania przychodów z pozostałych umów realizowanych przez Grupę.
Kontrakt z Franco Nevada
Umowa (zawarta w 2008 r. pomiędzy Quadra FNX Mining Ltd. oraz Franco Nevada) dotyczy sprzedaży połowy produkcji złota, platyny oraz palladu zawartych w rudzie wydobytej w okresie życia z określonych obszarów złożowych wchodzących w skład następujących kopalni: Morrison, McCreedy West oraz Podolsky (OWSP Sudbury). Zgodnie z umową, Quadra FNX Mining Ltd. otrzymała przedpłatę w wysokości 400 mln CAD. Jednocześnie, cena sprzedaży za uncję ekwiwalentu złota zgodnie z umową stanowi mniejszą z kwot: (a) stała kwota za uncję, powiększana corocznie o wskaźnik waloryzacji, bądź (b) cena rynkowa złota. Otrzymana przedpłata pokrywa różnicę pomiędzy wartością rynkową sprzedanej rudy, a jej wartością w stałej cenie sprzedaży.
Wynagrodzenie zmienne
Zgodnie z MSSF 15, jeśli wynagrodzenie określone w umowie obejmuje kwotę zmienną, Grupa oszacowuje kwotę wynagrodzenia, do którego będzie uprawniona w zamian za przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług na rzecz klienta i zalicza do ceny transakcyjnej część lub całość kwoty wynagrodzenia zmiennego wyłącznie w takim zakresie, w jakim istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że nie nastąpi odwrócenie znaczącej części kwoty wcześniej ujętych skumulowanych przychodów w momencie, kiedy ustanie niepewność co do wysokości wynagrodzenia.
W umowie z Franco Nevada łączna cena transakcyjna jest zmienna i zależy od ilości sprzedanych surowców, a ta z kolei zależy od wydobycia rudy w przyszłości przez okres życia kopalni (w tym np. od wielkości złóż). A zatem, jeżeli w kolejnych okresach sprawozdawczych Grupa dokona zmiany osądu w zakresie planowanego wydobycia rudy, a w konsekwencji ilości sprzedanych surowców – dokona także aktualizacji ceny transakcyjnej.
Kwoty przypisane do spełnionych zobowiązań do wykonania świadczenia Grupa ujmuje jako przychody lub jako zmniejszenie przychodów w okresie, w którym cena transakcyjna uległa zmianie.
Istotny element finansowania
W kontekście umowy z Franco Nevada, mając na uwadze przewidywany okres od momentu, w którym otrzymano przedpłatę do momentu, w którym Grupa przekazuje przyrzeczone dobra (okres życia kopalni, tj. kilkadziesiąt lat) oraz charakter tej umowy uznano, że rozłożenie płatności w czasie daje Grupie korzyści z tytułu finansowania dostawy surowców przez kupującego (Franco Nevada), co skutkuje tym, że umowa zawiera istotny element finansowania.
Grupa przedstawia skutki finansowania (koszty z tytułu odsetek) oddzielnie od przychodów z tytułu umów z klientami w sprawozdaniu z wyniku. Koszty z tytułu odsetek ujmowane są tylko w takim zakresie, w jakim wcześniej ujęto zobowiązanie z tytułu umowy z Franco Nevada.
Wpływ zastosowania MSSF 15 na pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej oraz sprawozdania z wyniku na dzień 31 grudnia 2018 r.
Kategoria aktywów | Stan na 31.12.2018 według MSR 11,18 | Wpływ MSSF 15 | Stan na 31.12.2018 według MSFF 15 |
---|---|---|---|
Skonsolidowane sprawozdanie z sytuacji finansowej | |||
Pozostałe zobowiązania długoterminowe | 673 | (76) | 597 |
Pozostałe zobowiązania krótkoterminowe | 1 054 | (20) | 1 034 |
Zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego | 446 | 54 | 500 |
Zyski zatrzymane | 14 812 | 42 | 14 854 |
Skonsolidowane sprawozdanie z wyniku | od 01.01.2018 do 31.12.2018 według MSR 11,18 | Wpływ MSSF 15 | od 01.01.2018 do 31.12.2018 według MSR 15 |
Przychody z umów z klientami | 20 479 | 47 | 20 526 |
Pozostałe przychody i (koszty) operacyjne | (295) | (21) | (316) |
podatek dochodowy | (777) | (31) | (808) |
Główną przyczyną zmian ujawnionych w powyższej tabeli jest ujęcie istotnego elementu finansowania wynikającego z umowy zawartej przez Quadra FNX Mining Ltd. z Franco Nevada.
Poniżej zaprezentowano wpływ implementacji MSSF 9 (ujawnienie MSSF 7.42L) oraz MSSF 15 na pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej na dzień 1 stycznia 2018 r., dla których nastąpiła zmiana klasyfikacji lub zmiana wyceny.
Wpływ implementacji MSSF 9 Instrumenty finansowe i MSSF 15 Przychody z umów z klientami
Zastosowany standard MSSF/MSR | Stan na 31.12.2017 Wartość bilansowa | Zmiana wynikająca ze zmiany klasyfikacji | Zmiana wynikająca ze zmiany wyceny | Stan na 01.01.2018 Wartość bilansowa | Wpływ na zyski zatrzymane | Wpływ na pozostałe całkowite dochody | Wpływ na kapitał własny | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży | MSR 39 | 673 | (673) | - | - | - | - | - |
Aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody | MSSF 9 | - | 673 | 36 | 709 | - | 36 | 36 |
Zyski zatrzymane - skumulowane odpisy z tytułu utraty wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży | MSR 39 | (691) | 691 | - | - | 691 | - | 691 |
Kapitał z wyceny instrumentów finansowych | MSSF 9 | - | (691) | - | (691) | - | (691) | (691) |
Pożyczki udzielone | MSR 39/ MSSF 9 | 3 909 | (3 906) | - | 3 | - | - | - |
Pożyczki dotknięte utratą wartości (POCI) | MSSF 9 | - | 3 889 | - | 3 889 | - | - | - |
Pożyczki w wartości godziwej przez wynik finansowy | MSSF 9 | - | 17 | - | 17 | - | - | - |
Należności od odbiorców | MSR 39/ MSSF 9 | 1 522 | (782) | (17) | 723 | (17) | - | (17) |
Należności od odbiorców w wartości godziwej przez wynik finansowy | MSSF 9 | - | 782 | 16 | 798 | 16 | - | 16 |
Zyski zatrzymane - zmiana wartości czasowej opcji instrumentów zabezpieczających | MSR 39 | (223) | 223 | - | - | 223 | - | 223 |
Kapitał z wyceny instrumentów zabezpieczających | MSSF 9 | - | (223) | - | (223) | - | (223) | (223) |
Pozostałe należności - należności z tytułu wartości bieżącej przyszłych opłat dotyczących gwarancji finansowych | MSSF 9 | 67 | - | 33 | 100 | 33 | - | 33 |
Pozostałe zobowiązania - zobowiązania z tytułu gwarancji finansowych | MSSF 9 | - | - | 37 | 37 | (37) | - | (37) |
Pozostałe zobowiązania długoterminowe - zobowiązania z tytułu umowy na dostawę metali do Franco Nevada | MSSF 15 | 410 | - | (68) | 342 | 68 | - | 68 |
Podatek odroczony od powyższych korekt | - | - | (19) | (19) | (171) | 152 | (19) | |
Wpływ razem | 806 | (726) | 80 |
Nota 1.4 Opublikowane standardy i interpretacje, które jeszcze nie obowiązują i nie zostały wcześniej zastosowane przez Grupę
W niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupa nie zdecydowała o wcześniejszym zastosowaniu opublikowanych standardów, interpretacji lub poprawek do istniejących standardów przed ich datą wejścia w życie. Poza wskazanym poniżej MSSF 16, inne zmiany nie mają zastosowania do działalności Grupy lub nie będą mieć wpływu na skonsolidowane sprawozdanie finansowe.
MSSF 16
Podstawowe informacje o standardzie
Data wdrożenia i przepisy przejściowe |
MSSF 16 obowiązuje dla okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2019 r. lub po tej dacie i został przyjęty przez Unię Europejską. Zastąpi on obecnie obowiązujący standard MSR 17 oraz interpretacje KIMSF 4, SKI 15, 27. Grupa zastosuje MSSF 16 od 1 stycznia 2019 r. |
Główne zmiany wprowadzone przez standard |
Nowy standard wprowadza jeden model ujęcia leasingu w księgach rachunkowych leasingobiorcy, zbieżny z ujęciem leasingu finansowego w ramach MSR 17. Zgodnie z MSSF 16 umowa jest leasingiem lub zawiera leasing, jeśli przekazuje prawo do kontroli użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów na dany okres w zamian za wynagrodzenie. Zasadniczym elementem różniącym definicje leasingu z MSR 17 i z MSSF 16 jest wymóg sprawowania kontroli nad użytkowanym, konkretnym składnikiem aktywów, wskazanym w umowie wprost lub w sposób dorozumiany. Przeniesienie prawa do użytkowania ma miejsce wówczas, gdy mamy do czynienia ze zidentyfikowanym aktywem, w odniesieniu do którego leasingobiorca ma prawo do praktycznie wszystkich korzyści ekonomicznych, i kontroluje wykorzystanie danego aktywa w danym okresie. W przypadku, gdy definicja leasingu jest spełniona, ujmuje się prawo do użytkowania aktywa wraz z odpowiednim zobowiązaniem z tytułu leasingu ustalonym w wysokości zdyskontowanych przyszłych płatności w okresie trwania leasingu. Wydatki związane z wykorzystywaniem aktywów będących przedmiotem leasingu, uprzednio ujęte w większości w kosztach usług obcych, będą obecnie klasyfikowane jako koszty amortyzacji oraz koszty odsetek. Aktywa z tytułu prawa do użytkowania są amortyzowane zgodnie z MSR 16, natomiast zobowiązania z tytułu umów leasingowych są rozliczane efektywną stopą procentową. Wymogi nowego standardu dotyczące ujmowania i wyceny po stronie leasingodawcy są zbliżone do wymogów MSR 17. Leasing klasyfikuje się jako finansowy lub operacyjny również zgodnie z MSSF 16. W porównaniu do MSR 17, nowy standard zmienia zasady klasyfikacji podnajmu i wymaga od leasingodawcy ujawnienia dodatkowych informacji. |
Wpływ MSSF 16 na sprawozdania finansowe
Na moment sporządzenia niniejszego Sprawozdania finansowego Grupa zakończyła prace związane z wdrożeniem nowego standardu MSSF 16. Projekt wdrożenia MSSF 16 (projekt) został przeprowadzony w trzech etapach:
-etap I - analiza wszystkich realizowanych umów zakupu usług, bez względu na obecną kwalifikację, której celem było wyselekcjonowanie tych umów, na podstawie których spółki Grupy użytkują składniki aktywów należące do dostawców; dodatkowo etap ten obejmował przeprowadzenie analizy w odniesieniu do prawa wieczystego użytkowania gruntów oraz służebności gruntowej i służebności przesyłu,
-etap II poddanie każdej zidentyfikowanej w etapie I umowy ocenie pod kątem spełnienia kryteriów uznania za leasing zgodnie z MSSF 16,
-etap III wdrożenie MSSF 16 na bazie wypracowanej koncepcji.
Przedmiotem przeprowadzanych analiz były wszystkie umowy leasingu finansowego, leasingu operacyjnego, najmu, dzierżawy, a także prawa wieczystego użytkowania gruntów oraz służebności przesyłu i służebności gruntowej. Ponadto zostały przeanalizowane transakcje nabytych usług (koszty usług obcych w ramach działalności operacyjnej) pod kątem występowania sytuacji korzystania ze zidentyfikowanego składnika aktywów. W ramach projektu Grupa dokonała stosownych zmian w polityce rachunkowości i procedurach operacyjnych. Zostały opracowane i wdrożone metodyki prawidłowej identyfikacji umów, które są leasingiem oraz gromadzenia danych niezbędnych do prawidłowego ujęcia księgowego tych transakcji. Grupa podjęła decyzję o wdrożeniu standardu z dniem 1 stycznia 2019 r. Zgodnie z przepisami przejściowymi zawartymi w MSSF 16.C5 (b) nowe zasady zostaną przyjęte retrospektywnie z odniesieniem skumulowanego efektu początkowego zastosowania nowego standardu do kapitałów własnych na dzień 1 stycznia 2019 r. W związku z tym dane porównawcze za rok obrotowy 2018 nie zostaną przekształcone (zmodyfikowane podejście retrospektywne). Na moment przejścia Grupa skorzystała z praktycznego rozwiązania, zgodnie z którym jednostki Grupy nie były zobowiązane do ponownej oceny tego, czy wcześniej sklasyfikowane umowy zawierają leasing. Przeprowadzony w trakcie wdrożenia projekt wykazał, że nowa definicja leasingu zawarta w MSSF 16 nie zmieni znacząco zakresu umów spełniających definicję leasingu.
Opis korekt
a) Ujęcie zobowiązań z tytułu leasingu
Po przyjęciu MSSF 16 Grupa będzie ujmowała zobowiązania z tytułu leasingu dotyczące umów, które wcześniej zostały sklasyfikowane jako "leasing operacyjny" zgodnie z zasadami MSR 17 Leasing. Zobowiązania te zostaną wycenione w wartości bieżącej opłat leasingowych pozostających do zapłaty w dacie rozpoczęcia stosowania MSSF 16. Dla potrzeb wdrożenia MSSF 16 oraz ujawnień dotyczących wpływu implementacji MSSF 16 zastosowano dyskontowanie przy użyciu krańcowej stopy procentowej leasingobiorcy na dzień 1 stycznia 2019 r. Na datę początkowego ujęcia opłaty leasingowe zawarte w wycenie zobowiązania z tytułu leasingu obejmują następujące rodzaje opłat za prawo do użytkowania bazowego składnika aktywów przez okres trwania leasingu:
-stałe opłaty leasingowe pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe,
-zmienne opłaty leasingowe uzależnione od indeksów lub od rynkowych stóp procentowych,
-kwoty, których zapłaty oczekuje się w ramach gwarantowanej wartości końcowej przedmiotu leasingu,
-cenę wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że zostanie ona zrealizowana,
-płatności kar umownych za wypowiedzenie leasingu jeżeli okres leasingu odzwierciedla wykorzystanie przez leasingobiorcę opcji wypowiedzenia umowy. W celu obliczenia stóp dyskonta na potrzeby MSSF 16 Grupa zastosuje krańcową stopę procentową odzwierciedlającą koszt finansowania, jakie byłoby zaciągnięte na zakup przedmiotu podlegającego leasingowi. W celu oszacowania wysokości stopy dyskonta Grupa wzięła pod uwagę następujące parametry umowy: rodzaj, długość trwania, walutę oraz potencjalną marżę, jaką musiałaby zapłacić na rzecz instytucji finansowych w celu uzyskania finansowania. Na dzień 31 grudnia 2018 r. obliczone przez Grupę stopy dyskonta mieściły się w przedziale (w zależności od okresu trwania umowy):
- dla umów w PLN: od 4,25% do 5,86%
- dla umów w EUR: od 2,10 do 4,63%
- dla umów w USD: od 5,42% do 6,08%
- dla umów w CAD: od 4,70% do 5,75% Grupa skorzysta z uproszczeń dotyczących leasingów krótkoterminowych (poniżej 12 miesięcy) oraz leasingów, w odniesieniu do których bazowy składnik aktywów ma niską wartość (poniżej 20 000 PLN) i dla tych umów nie będzie ujmowała zobowiązań finansowych i odnośnych aktywów z tytułu prawa do użytkowania. Opłaty leasingowe z tego tytułu będą ujmowane jako koszty metodą liniową w trakcie okresu leasingu.
b) Ujęcie aktywów z tytułu prawa do użytkowania
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania wycenia się według kosztu. Początkowy koszt składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania obejmuje:
- kwotę początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu, wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed tą datą, pomniejszone o
- wszelkie otrzymane zachęty leasingowe,
- początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez leasingobiorcę w związku z zawarciem umowy leasingu,
- szacunek kosztów, które mają zostać poniesione przez leasingobiorcę w związku z obowiązkiem demontażu i usunięcia bazowego składnika aktywów lub przeprowadzenia renowacji. Na dzień pierwszego zastosowania w przypadku umów wcześniej sklasyfikowanych jako leasingi operacyjne zgodnie z MSR 17, składniki aktywów z tytułu prawa do użytkowania Grupa wyceniła w kwocie równej zobowiązaniu z tytułu leasingu, skorygowanej o kwoty przedpłat lub naliczonych opłat leasingowych odnoszących się do tego leasingu, ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej poprzedzającym bezpośrednio datę pierwszego zastosowania MSSF 16. Po początkowym ujęciu aktywa z tytułu prawa do użytkowania będą podlegały amortyzacji zgodnie z MSR 16 oraz będą przedmiotem testów na utratę wartości zgodnie MSR 36.
c) Zastosowanie szacunków
Wdrożenie MSSF 16 wymaga dokonania pewnych szacunków i wyliczeń, które mają wpływ na wycenę zobowiązań z tytułu leasingu oraz aktywów z tytułu prawa do użytkowania. Obejmują one m. in.:
- ustalenie umów objętych MSSF 16,
- ustalenie pozostałego okresu obowiązywania leasingu w stosunku do umów zawartych przed 1 stycznia 2019 r. (w tym dla umów z nieokreślonym terminem lub z możliwością przedłużenia),
- ustalenie krańcowych stóp procentowych stosowanych do dyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych,
- wskazanie okresów użyteczności i ustalenie stawek amortyzacyjnych praw do użytkowania składników aktywów ujętych na dzień 1 stycznia 2019 r.
d) Zastosowanie praktycznych uproszczeń
Stosując po raz pierwszy MSSF 16 Grupa zastosuje następujące praktyczne uproszczenia dopuszczone przez standard:
- zastosowanie jednej stopy dyskontowej dla portfela umów leasingowych o podobnych cechach,
- zastosowanie oceny czy leasingi rodzą obciążenia zgodnie z MSR 37 na moment wdrożenia standardu, jako alternatywy do przeprowadzenia testów na utratę wartości aktywa leasingowego,
- umowy z tytułu leasingu operacyjnego z pozostałym okresem leasingu krótszym niż 12 miesięcy na dzień 1 stycznia 2019 r. potraktowane zostaną jako leasing krótkoterminowy,
- wykorzystanie perspektywy czasu (wykorzystanie wiedzy zdobytej po fakcie) w określaniu okresu leasingu, jeżeli umowa zawiera opcje przedłużenia lub rozwiązania umowy leasingu.
e) Informacje o finansowym wpływie MSSF 16 na skonsolidowane sprawozdanie finansowe za okres, w którym Standard zostanie zastosowany po raz pierwszy
Na dzień 31 grudnia 2018 r. Grupa posiadała nieodwołalne zobowiązanie pozabilansowe z tytuły leasingu operacyjnego dotyczące umów: prawa wieczystego użytkowania gruntów, dzierżawy gruntów, najmu maszyn i urządzeń oraz pozostałych najmów. Na dzień 31 grudnia 2018 r. wartość nominalna wynosiła 1 360 mln PLN (szczegółowe informacje przedstawiono w nocie 12.5 i w nocie 12.7) z tego kwota 1 350 mln PLN dotyczy umów leasingu zgodnie z MSSF 16 wyłączając leasing krótkoterminowy oraz leasing aktywów o niskiej wartości.
Dla powyższych umów Grupa dokonała wyceny w wartości bieżącej aktywów użytkowanych w ramach tych umów i rozpoznała na dzień 1 stycznia 2019 r. prawo do użytkowania składnika aktywów w kwocie 520 mln PLN i odpowiadające mu w tej samej wartości zobowiązanie z tytułu leasingu.
Zobowiązanie pozabilansowe z tytułu leasingu w kwocie 1 360 mln PLN zostanie wyksięgowane.
W przypadku umów leasingu klasyfikowanych uprzednio jako leasing finansowy wartość bilansowa prawa do użytkowania składnika aktywów i zobowiązania z tytułu leasingu na dzień 1 stycznia 2019 r. będzie równa wartościom wycenionym zgodnie z MSR 17.
W przypadku umów, w których spółki Grupy występują jako leasingodawcy, zastosowanie MSSF 16 nie spowoduje konieczności ujęcia korekt na 1 stycznia 2019 r.
Podsumowanie skutków finansowych wprowadzenia MSSF 16 (dotyczy tylko umów leasingu zawartych lub zmienionych przed 1 stycznia 2019 r.):
Stan na 01.01.2019 | |
---|---|
Prawo do użytkowania składnika aktywów – rzeczowe aktywa trwałe | 520 |
Zobowiązanie z tytułu leasingu | 520 |
od 01.01.2019 do 31.12.2019 | |
Prognozowany wpływ na sprawozdanie z całkowitych dochodów: | |
- spadek kosztów z tytułu podatków i opłat oraz usług | (59) |
- wzrost amortyzacji | 30 |
- wzrost kosztów odsetkowych | 21 |
Prognozowany wpływ na sprawozdanie z przepływów pieniężnych: | |
- wzrost przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej | 58 |
- spadek przepływów pieniężnych netto z działalności finansowej | (58) |
Roczny koszt z tytułu krótkoterminowych umów leasingowych oraz roczny koszt z tytułu umów leasingowych aktywów o niskiej wartości szacuje się jako nieistotny.
Pozostałe opublikowane, lecz jeszcze nieobowiązujące standardy i interpretacje nie dotyczą działalności Grupy lub nie będą mieć wpływu na nią:
- Zmiany do MSSF 10 oraz MSR 28 dotyczące sprzedaży lub wniesienia aktywów pomiędzy inwestorem a jego jednostkami stowarzyszonymi lub wspólnymi przedsięwzięciami,
- Interpretacja KIMSF 23 dotycząca niepewności co do ujęcia podatku dochodowego,
- MSSF 17 Umowy ubezpieczeniowe,
- Poprawki do MSSF 9 dotyczące dłużnych aktywów finansowych posiadających opcję wcześniejszej spłaty, która może skutkować powstaniem tzw. negatywnej rekompensaty,
- Poprawki do MSR 28 dotyczące długoterminowych udziałów, stanowiących część inwestycji netto w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach,
- Roczne zmiany MSSF 2015-2017,
- Zmiany do MSR 19 dotyczące zmian, ograniczeń lub rozliczeń planów określonych świadczeń,
- Zmiany odniesień do Założeń koncepcyjnych w MSSF,
- Poprawki do MSSF 3 dotyczące definicji przedsięwzięcia,
- Poprawki do MSR 1 i MSR 8 dotyczące definicji istotności.
Powyżej wymienione standardy, za wyjątkiem Interpretacji KIMSF 23 oraz poprawek do MSSF 9, oczekują na zatwierdzenie przez Unię Europejską. Grupa zamierza zastosować wszystkie zmiany zgodnie z datą ich wejścia w życie.